Độ tuổi trung bình bắt đầu mãn kinh tự nhiên của phụ nữ là từ 50 đến 55 tuổi. Tuy nhiên vì nhiều lý do khác nhau mà một số phụ nữ trải qua thời kỳ mãn kinh sớm hơn. Mãn kinh xảy ra trước 45 tuổi được gọi là mãn kinh sớm. Vậy nguyên nhân mãn kinh sớm là gì? Lắng nghe chuyên gia giải đáp nguyên nhân, triệu chứng mãn kinh sớm ngay trong bài viết dưới đây. 

Mãn kinh sớm là gì?

Mãn kinh là quá trình đánh dấu sự thay đổi của cơ thể phụ nữ, kết thúc kinh nguyệt và khả năng mang thai tự nhiên. Thời kỳ này được xác định khi người phụ nữ dừng kinh nguyệt đã hơn 1 năm. 

Tại Việt Nam, phụ nữ mãn kinh tự nhiên ở độ tuổi trung bình là từ 50 đến 55. Tuy nhiên, một số phụ nữ dừng kinh nguyệt sớm hơn khi chỉ mới ở độ tuổi 45. Theo các chuyên gia y tế, mãn kinh trước 45 dù bất cứ lý do nào cũng được gọi là mãn kinh sớm. 

Ngoài việc đối mặt với các cơn bốc hỏa, rối loạn giấc ngủ, thay đổi tâm trạng và các triệu chứng khác trong thời kỳ mãn kinh, nhiều phụ nữ trải qua thời kỳ mãn kinh sớm còn phải đối mặt với những lo lắng về thể chất và cảm xúc. Ví dụ, vì thời kỳ mãn kinh báo hiệu sự kết thúc khả năng mang thai tự nhiên của một người phụ nữ, nên những người có kế hoạch sinh con có thể gặp khó khăn. 

Các triệu chứng của mãn kinh sớm là gì?

Các triệu chứng của mãn kinh sớm thường giống với những phụ nữ trải qua thời kỳ mãn kinh tự nhiên và ở mỗi người sẽ có những triệu chứng khác nhau. Thời kỳ mãn kinh sớm có thể bắt đầu ngay khi người phụ nữ bắt đầu có kinh nguyệt không đều ( chu kỳ dài hơn hoặc ngắn hơn bình thường một cách rõ rệt). 

Các triệu chứng mãn kinh phổ biến khác bao gồm:

• Bốc hỏa ( cảm giác nóng bừng đột ngột lan tỏa khắp phần trên của cơ thể)
• Cơn bốc hỏa xuất hiện ban đêm gọi là đổ mồ hôi đêm
• Khô và mỏng âm đạo ( cảm giác khô, kém đàn hồi và đau rát khi quan hệ tình dục)
• Thay đổi cảm xúc như thường xuyên buồn chán, lo âu, cáu kỉnh, trầm cảm nhẹ
• Da khô, rụng tóc
• Mất ngủ
• Giảm ham muốn tình dục

Nguyên nhân nào dẫn đến mãn kinh sớm?

Trong đại đa số các trường hợp không thể tìm ra nguyên nhân mãn kinh sớm ở phụ nữ. Những phụ nữ mãn kinh sớm một cách tự phát mà không có bất kỳ nguyên do nào được gọi là mãn kinh sớm vô căn.

Ngoài ra, một số nguyên nhân mãn kinh sớm được xác định bao gồm: 

• Bệnh sử cá nhân

Thời kỳ mãn kinh có thể được gây ra bởi một số lý do y tế cụ thể nếu bạn đã từng có tiền sử bệnh như:

•  Điều trị hóa trị liệu hoặc xạ trị vùng chậu

Hóa trị hoặc xạ trị vùng chậu trong điều trị ung thư có thể làm hỏng buồng trứng. Đây có thể là nguyên nhân mãn kinh đến sớm hơn. Nếu bạn điều trị ung thư khi còn trẻ, bạn ít có khả năng bị mãn kinh sớm từ những phương pháp điều trị này. 

• Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng

Nếu buồng trứng của bạn bị cắt bỏ (cắt buồng trứng hai bên), thời kỳ mãn kinh sẽ bắt đầu ngay thời điểm đó. Lúc này kinh nguyệt của bạn sẽ ngừng lại và nội tiết tố của bạn sẽ giảm nhanh chóng. Bạn có thể xuất hiện các triệu chứng mãn kinh mạnh mẽ, như bốc hỏa và mất ham muốn tình dục.

• Phẫu thuật cắt bỏ tử cung

Nếu phải phẫu thuật cắt bỏ tử cung, bạn vẫn có thể giữ được buồng trứng. Trong trường hợp này, bạn sẽ không bị mãn kinh ngay lập tức bởi vì buồng trứng vẫn sẽ tiếp tục sản xuất hormone. Tuy nhiên, việc phẫu thuật đôi khi làm gián đoạn quá trình cung cấp máu cho buồng trứng, do đó bạn có thể bị bốc hỏa. Bạn cũng có thể mãn kinh tự nhiên sớm hơn một hoặc hai năm so với khi bạn không phẫu thuật.

• Di truyền học

Nếu không có lý do y tế rõ ràng nào dẫn đến mãn kinh sớm, thì nguyên nhân gây mãn kinh sớm của bạn có thể là do di truyền. Tuổi bắt đầu thời kỳ mãn kinh của mẹ hoặc chị gái của bạn có thể cho bạn biết về thời điểm bắt đầu mãn kinh của mình. Nếu mẹ hoặc chị gái bạn bắt đầu mãn kinh sớm, bạn cũng có nhiều khả năng mãn kinh sớm. Tuy nhiên điều này chỉ đúng ở mức trung bình. 

• Yếu tố lối sống

Một số yếu tố lối sống có thể ảnh hưởng đến thời điểm bạn bắt đầu thời kỳ mãn kinh. 

• Hút thuốc có tác dụng chống lại estrogen trong cơ thể, điều này góp phần vào thời kỳ mãn kinh sớm. Một số nghiên cứu được thực hiện năm 2012 cho thấy, những phụ nữ hút thuốc lá thường xuyên và lâu năm có khả năng mãn kinh sớm hơn những phụ nữ không hút thuốc lá từ một đến hai năm.
• Chỉ số cơ thể (BMI) cũng có thể là nguyên nhân gây mãn kinh sớm. Bởi vì hormone estrogen được lưu trữ trong các mô mỡ, cho nên những phụ nữ quá gầy có ít dự trữ estrogen hơn, do đó có thể bị mãn kinh sớm hơn.
• Một số nghiên cứu cũng cho thấy rằng, những phụ nữ có chế độ ăn chay, thiếu vận động thể chất và không tiếp xúc với ánh nắng mặt trời có thể bắt đầu thời kỳ mãn kinh sớm.
• Khiếm khuyết nhiễm sắc thể

Một số khiếm khuyết nhiễm sắc thể có thể là nguyên nhân mãn kinh sớm. Chẳng hạn: 

• Hội chứng Turner: phụ nữ mắc hội chứng Turner có buồng trứng hoạt động không bình thường. Điều này thường khiến họ bắt đầu thời kỳ mãn kinh sớm. Các khiếm khuyết nhiễm sắc thể khác cũng có thể gây ra mãn kinh sớm như rối loạn phát triển tuyến sinh dục đơn thuần (biến thể của hội chứng Turner).
• Hội chứng Fragile X: Phụ nữ mắc hội chứng Fragile X hoặc mang gen di truyền của bệnh cũng có thể mãn kinh sớm. Và hội chứng này có khuynh hướng di truyền trong gia đình. 
• Bệnh tự miễn

Mãn kinh sớm có thể là triệu chứng của một số bệnh tự miễn dịch như viêm khớp dạng thấp hoặc các bệnh về tuyến giáp.

Trong các bệnh tự miễn, thay vì nhận biết và tấn công các tế bào lạ, hệ thống miễn dịch thường tấn công nhầm vào một phần tế khỏe mạnh của cơ thể. Tình trạng viêm do một số bệnh này có thể ảnh hưởng đến buồng trứng và khiến chúng ngừng hoạt động sớm hơn, dẫn đến mãn kinh sớm. 

• Động kinh

Động kinh là chứng rối loạn co giật bắt nguồn từ não. Phụ nữ bị động kinh dễ bị suy buồng trứng sớm dẫn đến mãn kinh sớm hơn.

Làm chậm thời kỳ mãn kinh sớm được không?

Khi thời kỳ mãn kinh bắt đầu, dường như không có cách nào đảo ngược hay làm chậm quá trình này được. Tuy nhiên, bạn có thể điều trị để kiểm soát các triệu chứng mãn kinh nếu chúng ngày càng nghiêm trọng và ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày. 

Điều trị mãn kinh sớm như thế nào?

Nhìn chung, các triệu chứng và nguy cơ sức khỏe của mãn kinh sớm, cũng như các vấn đề tâm lý, cảm xúc… có thể được quản lý bằng các phương pháp tương tự như những phương pháp được sử dụng cho mãn kinh tự nhiên. 

Tùy vào tình trạng sức khỏe mà bạn có thể cân nhắc các phương pháp kiểm soát các triệu chứng như: Liệu pháp hormone, thay đổi lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng khoa học, rèn luyện thể thao đều đặn, bổ sung thực phẩm hỗ trợ sức khỏe phụ nữ mãn kinh… Nếu bạn có kế hoạch sinh con, bạn có thể trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia sinh sản để lựa chọn thực hiện các phương pháp sinh con khác.

Nguồn tham khảo: healthline.com, webmd.com