Môi trường khói, bụi, hóa chất độc hại, thực phẩm không rõ nguồn gốc nguồn nước uống thiếu vệ sinh… là những nguyên nhân hàng đầu làm giảm chất lượng cuộc sống và gây hại đến sức khỏe, đặc biệt là bệnh ung thư. Sống khỏe và không mắc bệnh tật là điều mà bất kỳ ai cũng đều mong muốn, nhưng vì cuộc sống bận rộn nên nhiều người không ít quan tâm đến sức khỏe, nuông chiều thói quen, ăn uống thiếu khoa học. Điều này không chỉ gây nên các bệnh cấp tính mà về lâu dài còn gây ra các bệnh mãn tính nguy hiểm, đặc biệt là ung thư. Vì vậy, biết được bệnh ung thư là gì, bệnh tiến triển và nguy hiểm như thế nào… sẽ giúp bạn trân quý sức khỏe nhiều hơn và biết cách phòng ngừa sớm để tránh rủi ro bệnh tật.

”Tôi khỏe mạnh như thế, làm sao mà  có thể bị ung thư chứ?”  Đừng chủ quan bởi vì ung thư không chừa một ai cả!

Những con số biết nói!

Tỉ lệ người mắc bệnh ung thư trên thế giới không ngừng gia tăng trong những năm gần đây.

Theo báo cáo của Tổ chức Nghiên cứu ung tư toàn cầu GLOBOCAN 2018, mỗi năm trên thế giới có khoảng 18,1 triệu ca mắc mới và 9,6 ca tử vong do ung thư gây nên. Con số này được dự đoán sẽ còn tăng cao hơn nữa trong 2025 và phần lớn ở các nước đang phát triển.

Tại Việt Nam, ung thư cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cao. Theo báo cáo của GLOBOCAN 2018, Việt Nam có gần 165.000 ca mắc mới, gần 115.000 ca tử vong do ung thư, hơn 300.000 người đang đối mặt với căn bệnh thế kỷ này. Dự báo con số này sẽ tiếp tục tăng lên, vượt 200.000 người trong năm 2020.

Ung thư biết sớm trị lành. Tuy nhiên hầu hết các bệnh ung thư thường không có dấu hiệu đặc trưng để nhận biết ở giai đoạn đầu, do đó nhiều người phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn. Điều này gây khó khăn cho việc điều trị và rút ngắn sự sống ở bệnh nhân ung thư. Do vậy, việc tìm hiểu về ung thư là gì, nguyên nhân, triệu chứng như thế nào… là điều rất cần thiết cho mỗi cá nhân, gia đình và xã hội.

Bệnh ung thư là gì?

Bệnh ung thư là thuật ngữ chung cho một nhóm các bệnh liên quan gây ra do tế bào trong cơ thể phân chia bất thường và lan sang các mô, cơ quan khác. Ung thư có thể bắt đầu ở bất kỳ nơi nào trong cơ thể con người- được tạo thành từ hàng nghìn tỷ tế bào.

Tăng trưởng và di căn ung thư

Thông thường, các tế bào trong cơ thể chúng ta sẽ phát triển và phân chia thành các tế bào mới khi cơ thể cần chúng. Khi các tế bào già đi hoặc bị hư hỏng, chúng sẽ chết và các tế bào mới thay thế chúng.

Tuy nhiên, khi ung thư phát triển thì quá trình có trật tự này bị phá vỡ. Các tế bào cũ bị hư hỏng sẽ tồn tại khi chúng chết đi và các tế bào mới tự hình thành và phân chia không cần thiết. Chúng có thể phân chia không ngừng và tăng trưởng mất kiểm soát, hình thành nên khối u. Các khối u có thể gây ra hàng loạt các vấn đề sức khỏe, tùy vào nơi chúng phát triển.

Có bệnh ung thư hình thành khối u rắn, là khối mô, nhưng có những loại ung thư không tạo thành khối u rắn chẳng hạn như ung thư máu.

Tuy nhiên, không phải tất cả các khối u đều tiến triển thành bệnh ung thư. Các khối u lành tính không gây ung thư và không lây lan sang các mô lân cận. Khối u ác tính là ung thư và xâm lấn sang các bộ phận khác của cơ thể.

Một số tế bào ung thư cũng có thể di chuyển qua đường máu hoặc hệ thống bạch huyết đến các khu vực khác của cơ thể, quá trình này gọi là di căn. Ung thư một khi đã di căn sẽ khó điều trị hơn và gây tử vong nhiều hơn.

Các loại ung thư

Ung thư được đặt theo tên của khu vực mà chúng bắt đầu và loại tế bào chúng được tạo ra, ngay cả khi chúng đã lan sang các bộ phận khác.

Ví dụ: Ung thư bắt đầu từ gan và lan sang phổi thì vẫn được gọi là ung thư gan.

Ngoài ra còn có một số thuật ngữ lâm sàng được sử dụng cho một số loại ung thư nói chung, bao gồm:

• Ung thư biểu mô: Loại ung thư bắt đầu ở da hoặc các mô lót của các cơ quan trong cơ thể
• Sarcoma: Là ung thư xảy ra ở các mô liên kết như xương, sụn, cơ và mạch máu.
• Bệnh bạch cầu: Là loại ung thư tủy xương, tạo ra các tế bào máu.
• Ung thư hạch và u tủy: là ung thư của hệ thống miễn dịch

Các dấu hiệu, triệu chứng của bệnh ung thư là gì?

Một số dấu hiệu và triệu chứng chung của bệnh ung thư:

Giảm cân không rõ nguyên nhân

Giảm cân từ 3-5 kg trong một thời gian ngắn không rõ nguyên nhân có thể là một trong những dấu hiệu đầu tiên của bệnh ung thư. Giảm cân phổ biến ở những người bị ung thư tuyến tụy, dạ dày, phổi hoặc thực quản.

Sốt

Sốt thường xuyên xảy ra khi ung thư đã di căn. Gần như tất cả những người bị ung thư đều sẽ bị sốt vào nhiều thời điểm và kèm theo đổ mồ hôi đêm.

Mệt mỏi

Cảm giác vô cùng mệt mỏi dù cho bạn đã ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý có thể là triệu chứng của ung thư trong cơ thể

Xuất hiện khối u

Khối u hoặc vết sưng dày trên da có thể là một dấu hiệu sớm hoặc muộn của ung thư. Những người bị ung thư vú, mô mềm, hạch bạch huyết và tinh hoàn thường có khối u.

Da thay đổi

Da có màu vàng, sẫm màu hoặc đỏ xuất hiện hoặc nốt ruồi, tàn nhang, mụn cóc thay đổi màu sắc, hình dạng, kích thước bất thường có thể báo hiệu ung thư.

Đau

Hầu hết thời gian, cơn đau xảy ra vì ung thư đã lan rộng trong cơ thể bệnh nhân. Đau thường là triệu chứng của ung thư tinh hoàn hoặc ung thư xương, đau lưng phổ biến ở những người ung thư đại trực tràng, tuyến tụy, buồng trứng hoặc u não.

Ho hoặc khàn giọng

Ho hoặc khàn giọng kéo dài không dứt có thể là dấu hiệu của ung thư phổi, ung thư thanh quản hoặc ung thư tuyến giáp

Chứng khó tiêu hoặc khó nuốt

Khó tiêu, khó nuốt, đau khi nuốt có thể là dấu hiệu của ung thư cổ họng, dạ dày, thực quản.

Chảy máu bất thường

Chảy máu bất thường liên quan đến nhiều bệnh ung thư khác nhau. Ho ra máu, khả năng báo hiệu ung thư phổi. Phân có máu có thể là dấu hiệu của ung thư ruột kết hoặc trực tràng. Vú phụ nữ ra máu bất thường có thể báo hiệu ung thư vú. Máu trong nước tiểu có thể có nghĩa là bạn có khả năng bị ung thư bàng quang hoặc thận. Phụ nữ bị chảy máu âm đạo bất thường, không theo thời kỳ kinh nguyệt có thể bị ung thư cổ tử cung hoặc nội mạc tử cung.

Những thay đổi ở miệng

Các mảng trắng bên trong lưỡi, miệng có thể là tiền ung thư và chuyển biến thành ung thư miệng. Các vết lở loét, chảy máu hoặc tê, viêm trong miệng cũng có thể là dấu hiệu của một số bệnh ung thư khác.

Yếu tố nguy cơ gây nên bệnh ung thư là gì?

Nguyên nhân trực tiếp gây ung thư là do những thay đổi (hoặc đột biến) của DNA trong các tế bào của bạn. Đột biến gen có thể được di truyền hoặc do các tác nhân từ môi trường, bao gồm:

• Tiếp xúc với môi trường độc hại, hóa chất gây ung thư
• Tiếp xúc với bức xạ
• Tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời
• Hút thuốc
• Chế độ ăn uống
• Nhiễm virus HPV do sinh hoạt tình dục không an toàn
• Cách lựa chọn lối sống như chế độ ăn uống tăng nguy cơ ung thư, mức độ hoạt động thể chất.

Nguy cơ ung thư thưởng xảy ra ở người lớn tuổi. Một số tình trạng gây viêm cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư như viêm loét đại tràng, viêm ruột mãn tính.

Biết về các yếu tố góp phần gây ung thư này có thể giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư. Theo các chuyên gia, cách tốt nhất để phòng ngừa ung thư chính là:

• Ngừng hút thuốc lá và tránh xa khói thuốc lá
• Chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh, nhiều hoa quả và rau xanh. Hạn chế ăn thịt chế biến, thịt đỏ, thịt nướng.
• Hạn chế uống rượu, đối với nam giới tối đa 2 ly nhỏ, đối với phụ nữ tối đa 1 ly nhỏ mỗi ngày.
• Giữ trọng lượng cơ thể khỏe mạnh, duy trì ít nhất 30 phút hoạt động thể chất mỗi ngày.
• Luôn bảo vệ cơ thể khỏi ánh nắng mặt trời bằng quần áo, kính râm hoặc thoa kem chống nắng thường xuyên khi đi ra ngoài.
• Tiêm vắc-xin phòng ngừa nhiễm virus có thể dẫn đến ung thư như vắc xin viêm gan B hoặc HPV.
• Quan hệ tình dục an toàn
• Không chia sẻ kim tiêm khi sử dụng thuốc. Nếu bạn muốn có hình xăm, hãy chọn những cơ sở uy tín, được cấp phép.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ để sàng lọc về các loại ung thư khác nhau. Điều này làm tăng cơ hội phát hiện bệnh càng sớm càng tốt.

Điều trị ung thư như thế nào?

Việc điều trị ung thư phụ thuộc vào các mục tiêu khác nhau như loại ung thư, mức độ tiến triển và lây lan của nó, bao gồm:

Tìm cách chữa khỏi: Điều này là không thể đối với tất cả các bệnh ung thư.

Cung cấp điều trị chính: Giúp tiêu diệt tế bào ung thư trong cơ thể.

Cung cấp điều trị hỗ trợ: Tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại sau điều trị chính để giảm nguy cơ ung thư quay trở lại.

Cung cấp điều trị giảm nhẹ: Làm giảm tác dụng phụ trong trị liệu ung thư.

Những phương pháp điều trị ung thư phổ biến nhất là:

Phẫu thuật: Loại bỏ ung thư càng nhiều càng tốt

Hóa trị: Sử dụng các loại thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư.

Xạ trị: Sử dụng các chùm bức xạ năng lượng cao tập trung bên trong (xạ trị) hoặc bên ngoài (bức xạ chum ngoài) để tiêu diệt tế bào ung thư

Cấy ghép tế bào gốc (tủy xương): Tế bào gốc là những tế bào không phân biệt, có thể có nhiều chức năng. Phương pháp này cho phép các bác sĩ sử dụng liều hóa trị cao hơn để điều trị ung thư.

Liệu pháp miễn dịch (Liệu pháp sinh học): Sử dụng các kháng thể để giúp hệ thống miễn dịch nhận biết và chống lại các tế bào ung thư.

Liệu pháp hormone: Loại bỏ hoặc ngăn chặn các hormone cung cấp năng lượng cho một số loại ung thư để ngăn chặn các tế bào ung thư phát triển.

Các thử nghiệm lâm sàng

Thử nghiệm những cách mới để điều trị ung thư hoặc giảm các triệu chứng và tác dụng phụ trong điều trị như mệt mỏi, buồn nôn, kém ăn, đau…

Những phương pháp thay thế được kể đến như châm cứu, mát xa, thiền, yoga… Đồng thời cải thiện chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư, bổ sung các chất ngăn ngừa ung thư phát triển, các loại thực phẩm bổ sung chất lượng cao…

Bài viết trên đã thông tin bệnh ung thư là gì, triệu chứng, yếu tố nguy cơ cũng như cách điều trị và phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này. Hãy chia sẻ bài viết để cùng nâng cao kiến thức về ung thư giúp mọi người có thể kiểm soát sức khỏe và ngăn ngừa ung thư tốt nhất có thể nhé!