Dầu cá và axit báo omega-3 không phải là những thứ duy nhất từ đại dương có thể cải thiện chức năng, tăng cường sức khỏe trong cơ thể con người. Astaxanthin là một sắc tố carotene được người ta tìm thấy trong nhiều loại sinh vật biển cũng mang lại nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Vậy astaxanthin là gì? Tác dụng của astaxanthin như thế nào, hợp chất này được dùng ra sao? Cùng Avanta Pharma tìm hiểu thêm trong bài viết dưới đây!

Astaxanthin Là Gì?

Astaxanthin là một sắc tố màu đỏ thuộc nhóm hóa chất gọi là carotenoids. Chúng xuất hiện tự nhiên trong một số loại tảo, động vật giáp xác, cá (đặc biệt là cá hồi hoang dã) và các động vật, rau củ quả có màu đỏ. Ở động vật giáp xác, astaxanthin được bao phủ bởi một loại protein, bị phá vỡ và giải phóng khi gặp nhiệt. Đó là lý do vì sao tôm hoặc tôm hùm chuyển sang màu đỏ khi bị nấu chín.

Được biết đến là chất chống oxy hóa mạnh mẽ, astaxanthin mang lại nhiều lợi ích sức khỏe như giúp làn da khỏe mạnh, hỗ trợ sức khỏe tim, giảm viêm, đau khớp, cholesterol cao và thậm chí có tiềm năng lớn trong ngăn ngừa ung thư và hỗ trợ điều trị ung thư.

Astaxanthin còn thường được dùng bằng đường uống để cải thiện hiệu suất tập thể dục, giảm tổn thương và đau nhức cơ sau khi tập. Ngoài ra, astaxanthin còn ứng dụng trong các loại thực phẩm bảo vệ sức khỏe để bảo vệ da khỏi cháy nắng, cải thiện giấc ngủ, triệu chứng mãn kinh và viêm khớp dạng thấp.

Astaxanthin được dùng bôi trực tiếp lên da để bảo vệ da dưới tác động của tia UV, giảm nếp nhăn và nhiều lợi ích thẩm mỹ.

Trong ngành thực phẩm, astaxanthin được ứng dụng để làm chất tạo màu cho cá hồi, cua, tôm, trứng.

Trong nông nghiệp, astaxanthin được dùng làm thực phẩm bổ sung cho động vật, cá.

Cơ Chế Hoạt Động Của Astaxanthin

Theo nghiên cứu khoa học chứng minh, tác dụng chống oxy hóa của astaxanthin có khả năng ức chế sự hình thành của các gốc tự do mạnh hơn vitamin C 65 lần, hơn beta-carotene 54 lần và hơn vitamin E 14 lần ⁽¹⁾ . Đồng thời khả năng vô hiệu hóa các oxy đơn phân tử mạnh hơn vitamin C gấp 6000 lần, mạnh hơn vitamin E 550 lần và hơn beta-carotene 11 lần. ⁽²⁾

Bởi những hoạt tính mạnh mẽ đó, khi vô hiệu hóa các gốc tự do, astaxanthin hoạt động lâu hơn và mạnh mẽ hơn bất kỳ các chất chống oxy hóa nào, đặc biệt hơn astaxanthin có thể vô hiệu hóa các gốc tự do ở bất kỳ thời điểm nào và xử lý nhiều gốc tự do cùng một lúc. Để làm được điều này, astaxanthin tự tạo ra một đám mây electron xung quanh phân tử, khi các gốc tự do cố lấy electron từ phân tử chúng sẽ bị kéo vào và bị vô hiệu hóa cùng một lúc.

Ngoài ra, khi hấp thụ vào cơ thể, astaxanthin được đồng hóa với lipoprotein và được vận chuyển đến các mô cơ thể để bảo vệ tế bào và màng dựa trên lipid chống lại tổn thương oxy hóa. ⁽³⁾

Những Nghiên Cứu Đánh Giá Khoa Học Về Tác Dụng Của Astaxanthin

Hơn 50 nghiên cứu lâm sàng và thực nghiệm cho thấy, astaxanthin rất quan trọng và có lợi đối với sức khỏe tim mạch, mắt, não bộ các hoạt động liên quan đến thể chất, sức khỏe da, triệu chứng tiền mãn kinh, đái tháo đường và hội chứng chuyển hóa, sức khỏe ung thư và rất nhiều thực thể bệnh khác. ^(4,5)

1. Khả năng chống oxy hóa

Tất cả chúng ta đều biết, chất chống oxy hóa rất tốt cho cơ thể, và astaxanthin chính là một nguồn tuyệt vời hơn bất kỳ chất chống oxy hóa nào để chống lại các gốc tự do.

Astaxanthin được liên kết với một số hợp chất khác để cải thiện lưu lượng máu và giảm stress oxy hóa ở những người hút thuốc và thừa cân.

Theo nghiên cứu, astaxanthin được cho là có khả năng bảo vệ các mô cơ thể khỏi quá trình oxy hóa và tổn thương do tia cực tím thông qua sự ức chế kích hoạt NF-KB ^(6,7). Astaxanthin cũng ngăn ngừa ung thư hình thành bằng cách bảo vệ DNA cơ thể khỏi tổn thương oxy hóa cực tím.

2. Tác dụng của Astaxanthin trong ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư

Do đặc tính chống oxy hóa mạnh mẽ, đã có rất nhiều nghiên cứu về cách astaxanthin có thể giúp điều trị các bệnh ung thư khác nhau.

Ngoài ra, các nghiên cứu cũng xác nhận rằng, astaxanthin ngăn chặn khối u lây lan bằng cách giảm sản xuất khối u và ngăn chặn sự nhân lên của tế bào nhanh chóng bằng cách ngăn chặn ung thư chu kỳ sinh sản tế bào và tăng cường apoptosis. ^(6,8,9)

Tuy nhiên, vì astaxanthin tinh khiết có chi phí cao nên còn hạn chế sử dụng trong các nghiên cứu và điều trị ung thư.

3. Astaxanthin cải thiện sức khỏe làn da

Theo nghiên cứu, astaxanthin giúp làm giảm nếp nhăn, cải thiện độ đàn hồi của da, bảo vệ chống lại tác hại của ánh nắng mặt trời và ngăn ngừa các đốm đồi mồi và tăng sắc tố. Astaxanthin hoạt động như một loại kem chống nắng bên trong vì nó làm giảm viêm, và giảm tổn thương tia cực tím cho các tế bào da.⁽¹⁰⁾

Một nghiên cứu được thực hiện ở 38 phụ nữ khỏe mạnh đã uống bổ sung 6mg astaxanthin/ ngày và 2ml astaxanthin/ ngày dùng tại chỗ. Kết quả cho thấy, astaxanthin có nguồn gốc từ H.pluvialis đã cải thiện tình trạng da ở tất cả các lớp biểu bì, lớp cơ bản và lớp hạ bì. ⁽¹¹⁾

Trong một nghiên cứu khác năm 1998 cũng lưu ý rằng, astaxanthin khi được dùng một mình hoặc kết hợp với retinol có thể ngăn ngừa lão hóa da. Với những tác dụng hữu ích lên da, astaxanthin được ứng dụng trong các loại thực phẩm bổ sung viên uống để chăm sóc sức khỏe da ở phụ nữ.

4. Hoạt động liên quan đến thể thao

Có rất nhiều nghiên cứu về hoạt động của astaxanthin liên quan đến sức chịu đựng, mức độ mệt mỏi sau khi tập thể dục. Astaxanthin được biết đến với tác dụng thúc đẩy sức bền cơ bắp và bảo vệ chống lại tổn thương cơ. ^(12,13)

Trong một nghiên cứu ở chuột, astaxanthin giúp làm giảm tổn thương cơ xương. Các tính chất tương tự mà astaxanthin mang lại giúp cho cá hồi có khả năng bơi ngược dòng. Do đó, astaxanthin được đánh giá có tiềm năng hỗ trợ các vận động viên tăng cường hiệu suất, tăng cường sức chịu đựng. ^(12,14)

5. Tác dụng của Astaxanthin đối với sức khỏe mắt

Tác dụng của astaxanthin đối với sức khỏe mắt thông qua việc bảo vệ mắt chống thoái hóa điểm vàng (nguyên nhân phổ biến nhất gây mù) và các tình trạng viêm mắt.

Nhờ đặc tính chống oxy hóa và có khả năng vượt qua hàng rào máu võng mạc, astaxanthin có thể bảo vệ mắt, chống lại đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng, thậm chí là mù lòa. ⁽¹⁵⁾

6. Astaxanthin giúp giảm bớt các triệu chứng tiền mãn kinh, mãn kinh

Thời kỳ mãn kinh là khoảng thời gian đặc biệt căng thẳng, ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe phụ nữ. Các triệu chứng như bốc hỏa, lo lắng, đổ mồ hôi đêm, mất ngủ và trầm cảm có thể có tác động tiêu cực đến sức khỏe và giảm chất lượng cuộc sống của người phụ nữ.

Theo các nghiên cứu khoa học, astaxanthin kết hợp với với các chất bổ sung khác có thể giúp giảm các triệu chứng tiền mãn kinh này đồng thời ngăn ngừa lão hóa da ở phụ nữ.

Trong một nghiên cứu được công bố vào năm 2017 và một nghiên cứu khác được thực hiện vào năm 2018, các nhà nghiên cứu cũng xác nhận, astaxanthin không chỉ giúp chăm sóc da, bảo vệ tim và giảm mệt mỏi, nó còn có thể ngăn ngừa các triệu chứng liên quan đến mãn kinh.^(16,17)

7. Astaxanthin bảo vệ sức khỏe tim mạch

Sử dụng astaxanthin được các nhà nghiên cứu phát hiện có thể giúp ngăn ngừa tổn thương tim. Trong một nghiên cứu năm 2004, các nhà khoa học phát hiện có sự giảm thiệt hại của các tế bào tim ở động vật khi được điều trị trước bằng astaxanthin ⁽¹⁸⁾.

Bằng cách giảm stress oxy hóa trong máu, astaxanthin giúp bảo vệ nội mạc, từ đó ngăn ngừa tổn thương tim lan rộng. Trên thực tế, trong một nghiên cứu được công bố vào năm 2017 trên Tạp chí Quốc tế Nanomedical, các nhà khoa học phát hiện ra rằng, astaxanthin có thể giúp sửa chữa tổn thương tim mạch ⁽¹⁹⁾.

Mặc dù nghiên cứu sâu rộng chưa được thực hiện trên các đối tượng của con người, các nhà khoa học tin rằng những kết quả này có thể được nhân rộng ở người.

 8. Tác dụng bảo vệ thần kinh, giảm nguy cơ tăng huyết áp, đột quỵ

Tác dụng của astaxanthin cũng đã được ghi nhận trong thí nghiệm trên tế bào thần kinh ở động vật. Astaxanthin được biết đến với khả năng bảo vệ chống lại đột quỵ và tăng huyết áp, cải thiện chứng mất trí nhớ mạch máu.^{(20,21,22,23)}

Astaxanthin có thể vượt qua hàng rào máu não, do đó có thể bảo vệ não. Các nghiên cứu khác cũng đã thực hiện và chỉ ra kết quả giảm huyết áp ở những người được nghiên cứu. Do đó, các nhà khoa học đánh giá rằng, các đặc tính bảo vệ thần kinh của caroten biển, astaxanthin và axit béo omega -3 được coi là sự kết hợp tuyệt vời trong tương lai.

Cách Dùng Và Liều Dùng Astaxanthin Như Thế Nào Hợp Lý

Liều dùng astaxanthin tùy thuộc vào các yếu tố khác nhau như tuổi tác, tình trạng sức khỏe và các điều kiện khác của người dùng. Vì vậy, trước khi quyết định bổ sung astaxanthin cho bất kỳ mục đích cải thiện sức khỏe nào, bạn cần tham khảo kỹ ý kiến bac sĩ hoặc chuyên gia y tế.

Bạn cũng có thể kết hợp astaxanthin với các sản phẩm khác để tăng hiệu quả cải thiện sức khỏe như:

• Dùng astaxanthin kèm các loại hải sản như cá hồi, tôm, tôm hùm, cua…
• Uống thực phẩm bổ sung, thực phẩm bảo vệ sức khỏe chứa astaxanthin kết hợp với các hoạt chất có ích khác.

Astaxanthin Có Tác Dụng Phụ Hay Không?

Astaxanthin gần như an toàn khi được tiêu thụ với hàm lượng được tìm thấy trong thực phẩm.

Nếu bạn bổ sung chất bổ sung astaxanthin bằng đường uống, bạn có thể sử dụng an toàn với liều 4-40 mg/ ngày trong tối đa 12 tuần hoặc 12 mg mỗi ngày trong 6 tháng. Astaxanthink cũng được sử dụng an toàn khi kết hợp với các carotenoids, vitamin và khoáng chất khác.

Tác dụng phụ của astaxanthin có thể xảy ra bao gồm: tăng nhu động ruột, đi ngoài phân đỏ. Uống astaxanthin liều cao có thể gây đau dạ dày. Vì vậy, hãy chắc chắn bạn đã tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi bổ sung astaxanthin.

Cẩn trọng lưu ý trường hợp đặc biệt: Chưa có đủ thông tin an toàn về việc sử dụng astaxanthin cho phụ nữ đang mang thai và cho con bú. Vì vậy, phụ nữ có thai và đang cho con bú tuyệt đối tránh sử dụng để đảm bảo an toàn.

Ai Nên Dùng Astaxanthin?

Astaxanthin mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người, vì vậy chúng được dùng làm chất bổ trợ dưới dạng thực phẩm bổ sung, viên uống mà bạn có thể tìm thấy ở các nhà sản xuất, hiệu thuốc trên thị trường.

Ai nên dùng astaxanthin?

• Người cần bảo vệ não bộ, hệ thần kinh
• Phụ nữ tiền mãn kinh
• Người muốn cải thiện da, bảo vệ và chống lão hóa da
• Người muốn bảo vệ mắt
• Người hoạt động thể thao, lao động nặng
• Người thường xuyên bị dị ứng, bệnh

Với sự tiến bộ trong công nghệ, sản xuất, người ta tin rằng chiết xuất astaxanthin từ các nguồn tự nhiên và các dạng dựa trên tổng hợp sẽ đóng một vai trò lớn trong việc hỗ trợ và chăm sóc sức khỏe vì lợi ích dược lý lớn của nó đối với con người.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25897101/
2. https://www.researchgate.net/publication/327916261_Antioxidant_effects_of_astaxanthin_in_various_diseases-a_review
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26861359/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5352583/
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26603489/
6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19423215/
7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19876598/
8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18803658/
9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17548202/
10. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22628205/
11. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22428137/
12. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17015959/
13. https://www.researchgate.net/publication/327916261_Antioxidant_effects_of_astaxanthin_in_various_diseases-a_review
14. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23192897/
15. https://www.semanticscholar.org/paper/Effects-of-Astaxanthin-on-Eyestrain-Induced-by-Tsuneto-Akihiko/96495790ce8ef583b7ac6509ca873eb41f70ee2f
16. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28041599/
17. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5946307/
18. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15120573/
19. https://www.dovepress.com/nanomedical-studies-of-the-restoration-of-nitric-oxideperoxynitrite-ba-peer-reviewed-article-IJN
20. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4584352/
21. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15635162/
22. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26861359/
23. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28983399/